Licht als kers op de taart in Charly’s Lounge
In een monumentaal pand in Leiden is hotel Steenhof Suites gevestigd. De voormalige herenkamer is volledig gerestaureerd en omgedoopt tot Charly’s Lounge. Lichtontwerper Paul Cremers was verantwoordelijk voor het lichtplan en het lichtontwerp.
– Door Trea ten Kate –
Steenschuur 11 is één van de oudste panden in Leiden en werd door eigenaresse Sharleen de Boer getransformeerd tot een intiem en tijdloos hotel. In 2017 kocht ze het naastliggende pand, breidde het hotel uit met 8 suites en een lounge in de voormalige herenkamer. Charly’s Lounge is voorzien van alle hedendaagse gemakken maar ademt nog steeds de sfeer van lang vervlogen tijden. Het is niet moeilijk voor te stellen dat de hoge heren van Leiden op deze plek door de eeuwen heen samenkwamen. Misschien bespraken ze hier de grote explosie van 12 januari 1807, toen een kruitschip met 37.000 ton buskruit aan boord explodeerde in de gracht. Er vielen 151 doden, ruim 2.000 gewonden en meer dan 200 woningen werden verwoest, maar het pand aan Steenschuur 11 bleef bespaard. Het pand uit 1465 is inmiddels tot in de puntjes gerestaureerd door restauratie-adviesbureau Froscen. Architect en bouwkundige Simon George ontwierp het interieur van Charly’s Lounge. Voor het licht werd al in een vroeg stadium lichtontwerper en -adviseur Paul Cremers van FosforDesign ingeschakeld.
Licht als kers op de taart
Cremers is actief in diverse branches: van tunnels tot horeca en van stations tot retail. “Mijn specialisatie is dynamische ledverlichting”, zegt Cremers. “Bij de meeste projecten gebruik ik voor de aansturing het DMX protocol of Dali. In Charly’s Lounge heb ik in het Dali bedieningspaneel 7 lichtscenes geprogrammeerd. Sharleen de Boer kan zo eenvoudig de gewenste lichtscene selecteren. Deze varieren in kleurtemperatuur en intensiteit per lichtgroep. Als het nodig is, kan ze binnen de vooraf geprogrammeerde scene ook nog de lichtintensiteit kiezen. Hierdoor kan ze nauwkeurig verschillende sferen en accenten weergeven.” Lichtintensiteit en kleurtemperatuur zijn geen alledaagse termen voor gastvrouw en eigenaresse Sharleen de Boer. Maar ze is perfectionistisch als het om haar hotel gaat en ze laat niets aan het toeval over. “Ik was vooral bezig met het design en de sfeer. Gasten willen niet ontbijten in een bar. Daarom wilde ik ’s ochtends een frisse, sfeervolle ruimte voor het ontbijt en ’s avonds moet het de uitstraling hebben van een intieme, sexy loungebar. Het was de architect die adviseerde om daar een lichtprofessional voor in te schakelen.” De Boer was in eerste instantie terughoudend toen led ter sprake kwam. “Ik was bang dat het een koelkast zou worden terwijl ik een warme sfeer wilde creëren, dat was echt een harde eis. Toen ik de artist impression zag was ik overtuigd. En nu het klaar is? Het is geweldig. Het licht is de kers op de taart. Het benadrukt de mooie elementen en de sfeer die ik voor ogen had, is tot leven gekomen.” Ook met het programmeren van de lichtscenes hield ze de vinger aan de pols. “Ik heb samen met Paul twee avonden hier gezeten, met de gordijnen dicht. Paul liet me alle mogelijkheden zien. Een beetje meer licht hier, een beetje minder daar. Samen hebben we de verschillende scenes gekozen. Er is een ochtendscene, een middagscene en een avondscene. Daarnaast hebben we nog 4 sferen bedacht en kan ik op onderdelen het licht nog dimmen of versterken.”
Beperkte terminologie van licht
Het interieur van Charly’s Lounge is ontworpen door architect en bouwkundige Simon George. Hij stemde de materialen en het kleurenpalet zorgvuldig af op het historische pand. “Mijn ambitieniveau voor kleuren, materialen, maar ook voor het licht, was hoog. Ik had echt een lichtontwerper en lichtadviseur nodig om het niveau dat ik voor ogen had te bereiken.” Op zijn advies werd Cremers al in een vroeg stadium aan het team toegevoegd. “Van meet af aan was het voor mij duidelijk dat licht een grote rol zou spelen in het ontwerp. Mijn terminologie van licht is beperkt. Ik gebruik termen als: hier wil ik een lijn van licht, daar wil ik wat meer licht, ik wil dat het logo van achteruit verlicht wordt. De uitwerking daarvan liet ik over aan Paul. Door hem al in een vroeg stadium bij het ontwerp te betrekken, kon ik rekening houden met de plaatsen waar de techniek moest komen.”
Driedimensionale kast
Bij binnenkomst wordt de aandacht direct naar de kastenwand getrokken. Simon George ontwierp de kast, die door Rik Zandvoort van Wouterman Interieurbouw werd gebouwd. “Het is een driedimensionale display-kast van hoogwaardig eiken”, zegt George. “Er zijn boxen in verwerkt met een laag echte messing op hout gespoten. Dat wordt gepolijst zodat het een gouden glans krijgt. Paul Cremers heeft mijn ontwerp met het licht eigenlijk afgemaakt: het is een driedimensionaal ontwerp en door het licht en de schaduwen komt dat nog meer tot uitdrukking.” Cremers was aangenaam verrast door het ontwerp en de ideeën van de architect. “Vaak geeft een architect wel een richting voor de toepassing van licht, maar ik was onder de indruk van de documentatie van Simon George. Ik zie het niet vaak zo gedetailleerd ingevuld door de architect.”
Lichtbronnen en technieken
In Charly’s Lounge zijn verschillende lichtbronnen en technieken toegepast. De basisverlichting komt uit spots in het plafond. “Vanwege de hoogte van de ruimte heb ik in Dialux testen gedaan om te controleren hoe sterk de lichtbronnen in het armatuur moesten worden. Daarmee kon ik ook aan de architect laten zien wat het effect was van een 40 graden en een 25 graden lichtbundel. De 25 graden bundel gaf vanaf die hoogte een intiemere lichtval, lichtte de tafels goed aan en verstoorde niet het effect van de accentverlichting. We hebben uplights gebruikt om de eeuwenoude spantbenen te accentueren, met een bereik in kleurtemperatuur van 1400K tot 4000K. In de messing boxen in de wandkast hebben we spots gebruikt met een hoge CRI waarde en een hele warme en variabele kleurtemperatuur van 2100K tot 3000K. Er zijn lichtlijnen in aluminium strips aangebracht achter en boven de boxen in tunable white ook met een bereik van 2100K tot 3000K. De kroonluchters zijn voorzien van ledmodules die de kaarsen aanschijnen. In elke plank van de bar en aan de voorkant van de bar is dezelfde type ledverlichting aangebracht als in de wandkast en er is goede functionele verlichting op het werkblad.” Het uitdagende van het project zat volgens Cremers in de vele accenten die met verschillende lichtbronnen worden aangelicht om de juiste sfeer te creëren. Ook het integreren van alle onderdelen in het interieur was een puzzel. “De ledspots in de kasten hebben een koellichaam en ook dat moest onzichtbaar in de box weggewerkt worden. Uiteindelijk is de wand iets dikker dan in het oorspronkelijke ontwerp, om alle onderdelen die je niet wilt zien, goed weg te kunnen werken.
Gefascineerd door licht
Cremers was al jong gefascineerd door elektronica. “Ik monteerde zelf een fietslampje op mijn radiografisch bestuurbare autootje en knutselde een lampje bij mijn bed dat uitging zodra de deurklink naar beneden ging. Zo werd ik nooit betrapt als ik nog stiekem lag te lezen.” Charly’s Lounge bewijst dat Cremers het stadium van ‘knutselen’ al heel lang gepasseerd en de fascinatie voor licht is alleen maar toegenomen. “Het is fascinerend hoe een ruimte getransformeerd kan worden door gebruik van licht. De combinatie van de esthetische kant van het verlichten en de technische aspecten van het lichtontwerp maken dit vak enorm boeiend. Er zit veel innovatie in verlichting en de technieken blijven zich in rap tempo doorontwikkelen. Wat mijn vak ook zo boeiend maakt, is de samenwerking met verschillende disciplines. Je kan het niet alleen in dit vak. Door het licht op de juiste manier toe te passen, maak je het werk van een ander zichtbaar. Een heel fraai ontwerp kan je met licht nog fraaier maken.”
Link origineel artikel: http://www.simongeorge.nl/wp-content/uploads/Artikel-Charlys-Loungebar.pdf